در یک تحول قابل توجه در بازار ارز کشور، نرخ فروش ارز مسافرتی برای هر مسافر ایرانی با جهشی چشمگیر مواجه شده و قیمت تمام‌شده هر دلار آن برای متقاضیان از مرز ۱۰۱ هزار تومان گذشت. این افزایش که عمدتاً در مهر و آبان ماه ۱۴۰۴ رخ داده، بر اساس سازوکار جدیدی است که از سوی بانک مرکزی و مرکز مبادله ارز و طلا ابلاغ و اجرایی شده است. بر اساس گزارش‌های رسمی و داده‌های تراکنشی، در حالی که نرخ پایه هر دلار (ارز سهمیه‌ای) حدود ۹۶ هزار تومان تعیین شده، با احتساب کارمزدها و هزینه‌های جانبی، نرخ نهایی پرداختی توسط مسافر به بیش از ۱۰۱ هزار و ۲۰۰ تومان رسیده است. این تغییر نه تنها یک تعدیل قیمتی است، بلکه نشان‌دهنده گامی در جهت هم‌راستایی بیشتر نرخ ارز سهمیه‌ای با نرخ‌های بازار غیررسمی است.
سازوکار جدید محاسبه نرخ: مبنای تالار دوم مرکز مبادله
برخلاف شیوه پیشین که نرخ ارز مسافرتی بر اساس نرخ اسکناس روزانه در تالار اول مرکز مبادله طلا و ارز تعیین می‌شد .(و در ماه گذشته در محدوده ۷۰ تا ۷۲ هزار تومان قرار داشت)، سازوکار جدید، مبنای قیمت‌گذاری را به نرخ حواله دلار در تالار دوم مرکز مبادله منتقل کرده است.
اصغر بالیسینی، سخنگوی مرکز مبادله ایران، با اعلام این خبر توضیح داد که نرخ جدید ارز مسافرتی با در نظر گرفتن دو متغیر اصلی تعیین می‌شود.: ۱) نرخ حواله دلار در تالار دوم (که در روزهای اخیر بین ۹۴ تا ۹۶ هزار تومان نوسان داشته است). و ۲) هزینه‌های تبدیل حواله به اسکناس، نقل و انتقال و کارمزدها. به گفته وی، حدود ۵ درصد به عنوان هزینه تبدیل و انتقال به نرخ پایه اضافه می‌شود که نرخ نهایی را تشکیل می‌دهد و این نرخ ثابت نیست و روزانه تغییر می‌کند. این تغییر در راستای نزدیک کردن نرخ ارز مسافرتی به نرخ ارز تجاری صورت گرفته است.
جزئیات دقیق هزینه‌ها و کارمزدهای پنهان
علت اصلی عبور قیمت نهایی از نرخ رسمی اعلام‌شده، لحاظ شدن هزینه‌های جانبی و کارمزدهای مختلف است که بر عهده مسافر قرار می‌گیرد. برای سهمیه ۵۰۰ دلاری مسافرتی (سقف تخصیص برای سفرهای هوایی)، محاسبه رسمی بانک‌های عامل نشان می‌دهد که علاوه بر معادل ریالی نرخ حواله تالار دوم (حدود ۹۶ هزار تومان به ازای هر دلار)، هزینه‌های دیگری نیز دریافت می‌شود. این هزینه‌ها شامل کارمزد بانک عامل، هزینه صندوق تثبیت بازار ارز، عوارض مرکز مبادله و سایر هزینه‌های اجرایی است. مجموع این کارمزدها و هزینه‌ها برای یک بسته ۵۰۰ دلاری در عمل مبلغی حدود ۲.۵ تا ۳ میلیون تومان را به کل مبلغ پرداختی اضافه می‌کند. به گونه‌ای که کل پرداختی مسافر برای دریافت ۵۰۰ دلار از ۵۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان عبور کرده و قیمت تمام‌شده هر دلار را به بیش از ۱۰۱ هزار تومان می‌رساند.
میزان تخصیص ارز و شرایط متقاضیان
سقف تخصیص ارز مسافرتی برای هر فرد ایرانی، یک بار در سال و صرفاً برای سفرهای خارجی تعیین شده است. میزان سهمیه به شرح زیر است:
سفرهای هوایی: حداکثر ۵۰۰ یورو یا معادل آن به دلار.
سفرهای زمینی، ریلی و دریایی: حداکثر ۳۰۰ یورو یا معادل آن به دلار.
متقاضیان برای دریافت ارز باید مدارکی نظیر گذرنامه با حداقل ۶ ماه اعتبار، بلیت قطعی سفر، رسید پرداخت عوارض خروج از کشور و شماره شبای حساب ریالی به نام خود را ارائه دهند. فرآیند خرید ارز از طریق بانک‌های عامل (مانند ملی، ملت و سامان) و سامانه‌های مربوطه صورت می‌گیرد .و وجه نقد ارزی معمولاً در فرودگاه‌های بین‌المللی و از طریق خودپردازهای ارزی (BTM) به مسافر تحویل داده می‌شود. افراد زیر ۱۸ سال، دارندگان تابعیت مضاعف و گذرنامه‌های سیاسی و خدماتی از دریافت این سهمیه مستثنی هستند.
حواشی و تحلیل‌ها: نزدیک شدن به نرخ بازار آزاد
یکی از مهم‌ترین حواشی این افزایش نرخ، کاهش چشمگیر شکاف قیمتی بین نرخ ارز مسافرتی و نرخ بازار آزاد است. تا پیش از این جهش، اختلاف قیمت دلار سهمیه‌ای و بازار آزاد بیش از ۲۰ هزار تومان بود که انگیزه‌ای قوی برای مسافران جهت استفاده از این سهمیه ایجاد می‌کرد . و در مواردی منجر به سوءاستفاده از منابع ارزی کشور می‌شد. با رسیدن نرخ نهایی دلار مسافرتی به حدود ۱۰۱ هزار تومان، این اختلاف به کمتر از ۵ هزار تومان رسیده و جذابیت اقتصادی دریافت ارز سهمیه‌ای را تا حد زیادی از بین برده است.
واکنش‌ها و بی‌اثر شدن سهمیه بر بازار آزاد
تحلیلگران اقتصادی معتقدند که این اقدام بانک مرکزی در واقع گامی تدریجی در جهت حذف نرخ‌های ترجیحی و آزادسازی نرخ ارز مسافرتی است. علی‌اصغر نظری، دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی، علت تغییر نرخ را جلوگیری از سوءاستفاده از منابع ارزی عنوان کرده بود. که ناشی از تفاوت فاحش نرخ مسافرتی و نرخ آزاد بود. با این حال، گزارش‌های میدانی از صرافی‌های فرودگاه امام خمینی (ره) نشان می‌دهد که بسیاری از مسافران دیگر تمایل چندانی به طی فرآیند دریافت ارز سهمیه‌ای با این نرخ جدید ندارند. زیرا با احتساب زمان انتظار و مراحل اداری، اختلاف قیمت ناچیز با بازار آزاد (که بالای ۱۰۵ هزار تومان نوسان داشته است) عملاً دریافت آن را بی‌صرفه کرده است. این امر نشان می‌دهد که سیاست تخصیص ارز سهمیه‌ای، اثرگذاری خود بر بازار آزاد را تقریباً از دست داده است.
تأثیر بر قشر متوسط و تقاضای سفر
افزایش نرخ ارز مسافرتی به بیش از ۱۰۱ هزار تومان، آثار قابل توجهی بر هزینه‌های سفر خارجی و به‌طور خاص بر قشر متوسط جامعه خواهد داشت. با توجه به بالا رفتن هزینه‌های پرواز، اقامت و سایر موارد، این تعدیل ارزی، هزینه سفر را برای شهروندان بیش از پیش افزایش داده است. برخی کارشناسان و کاربران شبکه‌های اجتماعی این موضوع را به معنای «غیرممکن شدن سفرهای خارجی برای طبقه متوسط» و «رسمیت بخشیدن دولت به قیمت‌های بالای بازار آزاد» تلقی کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود با نزدیک شدن به تعطیلات زمستانی و افزایش تقاضای فصلی سفر، فشار بیشتری بر بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز و پاسخگویی به تقاضا وارد شود.
نتیجه‌گیری: عبور از فاز ارز ترجیحی عملاً رخ داد
در مجموع، افزایش نرخ ارز مسافرتی به بالای ۱۰۱ هزار تومان نه یک نوسان، بلکه یک تغییر سیاست رسمی و ساختاری است. با اتکا به نرخ حواله تالار دوم و لحاظ کردن کلیه کارمزدها، بانک مرکزی عملاً بخش بزرگی از فاصله نرخ دولتی و بازار را از بین برده است. این تحول، در کوتاه‌مدت باعث مدیریت بهتر منابع ارزی و کاهش انگیزه برای سفته‌بازی با ارز دولتی می‌شود. اما در بلندمدت، بار سنگین تأمین هزینه‌های سفر خارجی را تماماً بر دوش مسافران قرار داده و سهمیه ارزی را از یک «امتیاز حمایتی» به صرفاً یک «کانال تأمین ارز با نرخ نزدیک به بازار» تبدیل کرده است.
سفر به نقاط مختلف ایران و جهان با مجموعه گردشگری راه توس
برای تجربه سفری راحت و بی‌دردسر با هما، شما مخاطبان عزیز می‌توانید به سادگی به سایت راه توس مراجعه کرده . و در سریع‌ترین زمان ممکن، بلیت پروازهای مورد نظر خود را تهیه کنید. با چند کلیک ساده، می‌توانید از آخرین قیمت‌ها و برنامه پروازها مطلع شوید و سفر خود را با اطمینان کامل آغاز کنید. هما و راه توس در کنار شما هستند تا سفری دلنشین و خاطره‌انگیز را برایتان رقم بزنند.می‌کنند.
برای سفر به نقاط مختلف ایران می‌توانید به سایت بلیط راه توس مراجعه کرده. و با خرید بلیط (هواپیما، قطار یا اتوبوس)، رزرو تور و سایر خدمات مورد نیاز، سفری به یاد ماندنی و پر از خاطرات شیرین را آغاز کنید.
برای اطلاعات بیشتر و رزرو تور یا خرید بلیط:
تلفن تماس: ۰۵۱۳۲۲۳۳۰۰۰
شماره همراه: ۰۹۰۰ ۳۱۱ ۹۰۳۶
وبسایت: راه توس
با بلیط اینجا همراه باشید .